Hành trình đại sứ nước: Khảo sát thôn Tân Thành, Xã Chiềng Xuân, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La

Đưa nước sạch về thôn Tân Thành, Xã Chiềng Xuân, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La 

Tới Sơn La vào những ngày đầu đông, khi bắt đầu bước vào mùa khô, chúng tôi theo chân các cán bộ xã về thôn Tân Thành, một trong những thôn đặc biệt khó khăn thuộc xã Chiềng Xuân, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La. Xóm với 82 hộ 446 nhân khẩu (226 nam, 220 nữ), 98 trẻ em. Thôn có 28 hộ khó khăn, chiếm 34,1% (18 hộ nghèo và 10 cận nghèo), 100% là người dân tộc Mông. Công việc chính của họ là sản xuất nông nghiệp (trồng ngô, sắn, lúa) và chăn nuôi nhỏ lẻ. 

Thôn có địa hình không bằng phẳng, chủ yếu là đồi núi, người dân ở đây sinh sống theo thành từng cụm nhỏ. Thôn có công trình nước sinh hoạt tự chảy được nhà nước đầu tư xây dựng vào năm 2007 theo Chương trình 135. Sau hơn 7 năm sử dụng, hiện tại công trình đã xuống cấp, hư hỏng nặng nề: bai đầu nguồn đang bị bùn đất lấn chiếm, 05 bể chứa nước bị nứt vỡ (hiện đang bỏ hoang), đường ống dẫn nước bị nứt vỡ ở nhiều điểm, nhiều đoạn không còn ống,… Điều này khiến cho 33 hộ gia đình với 147 nhân khẩu (68 phụ nữ và 38 trẻ em) không được cung cấp đẩy đủ nước để phục vụ đời sống hàng ngày. 

Hiện 147 người dân đang dùng ống nhựa, ống tre dẫn nước từ các mó về để sử dụng. Việc thiếu nước với các gia đình ở đây là thường xuyên nhất là vào mùa khô, để có nước sử dụng nhiều gia đình đã xây bể chứa nước để tích trữ từ mùa mưa. Do sử dụng nguồn nước không đảm bảo, người dân tại thôn Tân Thành (đặc biệt là trẻ em) đã bị mắc các bệnh như đau mắt, sỏi thận,... Theo thống kê của địa phương, tỷ lệ mắc các bệnh trên ở thôn đã tăng trong năm vừa rồi.  

Anh Giàng A Chử – người dân của xóm chia sẻ: “Mùa mưa thì nước thoải mái dùng, chứ mùa khô thì nước chảy nhỏ lắm, phải tích cả ngày may ra mới đủ mà dùng, có khi còn chả đủ. Mà nước mình tự dẫn từ các mó nhỏ này về thì đá vôi nhiều lắm, tắm rửa thì không sao nhưng mà ăn uống thì không ổn, dễ mắc bệnh sỏi thận. Đầu năm nay có 1 người đã phải xuống Hà Nội để tán sỏi thận rồi đó“. 

Có một công trình cung cấp nước sạch ổn định, bền vững là mong ước lớn nhất trong mấy năm qua của 147 người dân tại thôn Tân Thành, họ không phải lo lắng thiếu nước sử dụng và cũng như bớt đi nỗi lo mắc các bệnh khi sử dụng nguồn nước không đảm bảo vệ sinh. Tuy nhiên, với điều kiện kinh tế khó khăn của thôn Tân Thành và ngân sách của chính quyền địa phương dành cho việc duy tu, bảo dưỡng công trình còn hạn chế thì không biết đến bao giờ mong ước này mới trở thành hiện thực với họ.  

Để có thể giúp cho 33 hộ tại thôn Tân Thành với 147 người dân (trong đó 68 phụ nữ và 38 trẻ em) được tiếp cận với nước sạch một cách đầy đủ, chúng tôi cần huy động số tiền là 200.000.000 đồng. Số tiền huy động được dự kiến được sử dụng để: 

• Duy tu và sửa chữa hệ thống cung cấp nước sinh hoạt cũ: gồm 01 bai nước đầu nguồn, 03 bể giảm áp (mỗi bể 2m3) và 02 bể chứa (mỗi bể 20m3) ; 

• Lắp đặt đường ống dẫn nước từ đầu nguồn về khu dân cư dài 5000m. 

 Ngoài ra, để đảm chất lượng nguồn nước, công trình sẽ được kết hợp cùng dự án của tổ chức Bánh Mỳ cho Thế giới (BftW) để đánh giá, kiểm định chất lượng nguồn nước đảm bảo hợp vệ sinh, an toàn sử dụng. 

 Dựa trên kinh nghiệm của RIC và MSD, thông qua cách tiếp cận cộng đồng tự quản (Cộng đồng không chỉ là người hưởng lợi, mà còn là chủ thể trực tiếp quản lý thực hiện, thi công công trình, chúng tôi tin tưởng rằng dự án sẽ được thực hiện thành công và hiệu quả nếu có sự chung tay đóng góp của cả cộng đồng. RIC và MSD sẽ đồng hành cùng các đối tác khác để tiếp tục gây Quỹ nhằm mang nhiều nước sạch hơn nữa về bản cho người DTTS trong giai đoạn 2021-2023.