Hành trình Đại sứ nước: Khảo sát công trình tại xóm Pưa Lai – Sơn La

CHUNG TAY ĐƯA NƯỚC SẠCH VỀ XÓM PƯA LAI, XÃ SUỐI BÀNG, HUYỆN VÂN HỒ, TỈNH SƠN LA 

Xóm Pưa Lai là một trong những xóm đặc biệt khó khăn của xã Suối Bàng, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La. Hiện nay xóm có 108 hộ với 415 nhân khẩu (trong đó có 223 nữ, 117 trẻ em) và có 98% là người DTTS (80% là người Mường và 18% là người Thái ). Đặc biệt, xóm có tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo cao, chiếm tới 32% (27 hộ nghèo và 7 hộ cận nghèo).  

Hệ thống cung cấp nước tại xóm Pưa Lai được nhà nước đầu tư xây dựng từ năm 2003. Khoảng 1 năm đầu sau khi xây dựng, toàn bộ người dân trong bản đều có đầy đủ nước sạch để sử dụng. Tuy nhiên, công trình này sử dụng chung nguồn nước với xóm bên cạnh, vì vậy, việc xóm Pưa Lai sử dụng chung gây ảnh hưởng tới lượng nước cung cấp cho hoạt động sinh hoạt và sản xuất của xóm bên cạnh. Do đó mà công trình nước này không được sử dụng nữa và bị bỏ hoang từ đó tới nay là hơn 17 năm. Hiện công trình chỉ còn 01 bể chứa nước khoảng 10m3 đang bị bỏ hoang, các đường dây dẫn nước hiện không còn nữa. 

Người dân trong bản cũng từng đề xuất cơ quan chức năng và UBND xã thực hiện sửa chữa công trình, thay đổi nguồn nước nhưng chưa thể bố trí nguồn lực do ngân sách hạn hẹp. Bên cạnh đó, điều kiện kinh tế của người dân xóm Pưa Lai còn nhiều khó khăn nên không có khả năng đóng góp để sửa chữa, nâng cấp lại công trình. Người dân hiện nay phải tự khắc phục bằng cách dẫn nước từ các mó, khe suối nhỏ và một số hộ thì xây bể dự trữ nước. Tuy nhiên, nguồn nước cung cấp từ các mó và khe suối không ổn định và đồng đều. Vào mùa khô, cuộc sống người dân càng khó khăn hơn khi tình trạng thiếu nước sinh hoạt xảy ra thường xuyên. 

Nhiều hộ gia đình hiện nay đang phải sử dụng nguồn nước kém vệ sinh, không đảm bảo và có nguy cơ mắc phải các bệnh về đường tiêu hoá, đau mắt hột, đặc biệt là trẻ em và phụ nữ. Anh Đinh Văn Toàn – người dân của xóm chia sẻ: “Nguồn nước của mình đang sử dụng thì không có nhiều đá vôi. Nhưng mà lấy nước từ mó nước, khe suối ở phía dưới thế này thì mình thấy làm sao mà đảm bảo vệ sinh được. Như mình lớn sử dụng quen chắc không sao, chứ mấy đứa nhỏ bụng dạ yếu, thỉnh thoảng cứ thấy chúng nó kêu đau bụng.“ 

Dự án “Nước sạch về bản”  

Trong khuôn khổ chương trình Đại sứ nước, Trung tâm Nghiên cứu Sáng kiến Phát triển Cộng đồng (RIC) phối hợp với Viện Nghiên cứu Quản lý và Phát triển bền vững (MSD) khởi xướng dự án “Nước sạch về bản” nhằm giúp cho 108 hộ  gia đình với 415 nhân khẩu (223 phụ nữ và 117 trẻ em) tiếp cận với nguồn nước sạch. Sau quá trình khảo sát, chúng tôi và người dân đưa ra phương án:  

• Duy tu và sửa chữa 01 bể nước chứa nước đầu nguồn có thể tích 10m3 

• Xây mới 01 bể lọc trên đầu nguồn với thể tích 3m3 
• Xây mới 4 bể chia nước mới tại khu dân cư (mỗi bể 5m3), người dân sẽ dẫn nước từ đây về để sử dụng 
• Lắp đặt đường ống dẫn nước từ bể đầu nguồn về khu dân cư dài 2500m 

 Bên cạnh đó, chúng tôi cũng sẽ phối hợp với chính quyền địa phương để thành lập tổ quản lý xây dựng công trình; Huy động người dân tham gia xây dựng công trình dẫn nước; Xây dựng Quy chế quản lý vận hành, sử dụng công trình và phân công trách nhiệm cho các thành viên; Duy tu bảo dưỡng công trình định kì nhằm đảm bảo công trình bền vững và hiệu quả.  

 Để làm được điều này, hiện nay Trung tâm Nghiên cứu Sáng kiến Phát triển Cộng đồng (RIC) và Viện Nghiên cứu Quản lý và Phát triển bền vững (MSD) cần huy động được số tiền 200.000.000 đồng để thực hiện công trình này.