DIỄN ĐÀN NỮ SINH VIỆT NAM 2023

Hà Nội, ngày 27 tháng 5 năm 2023 đã diễn ra sự kiện Diễn đàn Nữ Sinh Việt Nam do Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD Vietnam) kết hợp cùng Saigon Children’s Charity tổ chức. Với sự tham gia của gần 250 nữ sinh THCS, THPT và các cơ sở đào tạo nghề. Sự kiện nằm trong chiến dịch PowHERful nhằm nâng cao nhận thức và gỡ bỏ các rào cản về giới và truyền cảm hứng để các em có thể được tiếp cận giáo dục tốt và  phát triển tiềm năng của mình. Sự kiện được hỗ trợ tài chính từ tổ chức Plan International Việt Nam và Dự án Shinhan Square Bridge Việt Nam.

Hiện nay, các cơ quan ban ngành của nhà nước đã ban hành những chính sách về bình đẳng giới; ban hành chương trình quốc gia về bình đẳng giới, cũng như ban hành chương trình truyền thông về bình đẳng giới; các tổ chức vẫn đang nỗ lực thực hiện các sáng kiến, chương trình hành động cụ thể để dần xóa bỏ những nhận thức và hành vi có tính phân biệt trên cơ sở giới. Liệu những chuẩn mực xã hội về giới, những định kiến và khuôn mẫu về giới có còn ảnh hưởng như thế nào đối với em gái, nhất là trong lĩnh vực giáo dục?

Báo cáo “Những thách thức về giới trong tiếp cận giáo dục của trẻ em gái Việt Nam” được Viện Nghiên cứu Quản lý phát triển bền vững (MSD) và Tổ chức Saigon Children thực hiện tháng 4/2023 với 7000 cá nhân cho thấy trẻ em gái và nữ sinh Việt Nam hiện đang đối mặt với rất nhiều các rào cản khiến các em khó có thể phát huy hết tiềm năng của mình. Nghiên cứu này thu thập ý kiến từ gần 7.000 cá nhân, là trẻ em hưởng lợi trong các chương trình của hai tổ chức cũng như là cộng đồng nói chung.

Hướng tới xây dựng một cơ sở nền tảng để em gái có thể được trao quyền, phát triển bình đẳng và tiếp cận đến các cơ hội phát huy năng lực cũng như kỹ năng lãnh đạo, diễn đàn được thiết kế dành cho các trẻ em gái và do nữ thanh thiếu niên và phụ nữ điều phối. Với sự tham gia của hơn mười diễn giả là những phụ nữ lãnh đạo và có tầm ảnh hưởng ở nhiều lĩnh vực, các đại sứ cộng đồng, các nữsinh và nữ thanh niên tham dự đã được truyền cảm hứng và hướng dẫn một số kỹ năng cơ bản về giao tiếp và quản trị tài chính cá nhân. Từ đó, các em có thể tự tin phát triển năng lực, và tin tưởng và các giá trị của bản thân, dám vượt qua các rào cản và thách thức nảy sinh từ sự bất bình đẳng trên cơ sở giới, dám vượt qua giới hạn để phát triển bản thân và đóng góp vào sự phát triển của cộng đồng.

Phát biểu khai mạc chương trình, bà Trần Vân Anh – Phó Viện trưởng MSD cho biết: Phần lớn các kết quả từ nghiên cứu của chúng tôi cũng không khác nhiều so với những nghiên cứu trước đó, cụ thể là hầu hết các em thanh thiếu niên tham gia khảo sát đều quen thuộc với các nhận định mang định kiến giới. Như vậy, sự phổ biến của các định kiến giới, đặc biệt ở các bạn nữ, sẽ tác động đến nhận thức về bản thân, về vai trò của bản thân và định hướng nghề nghiệp của các em. Có một phát hiện khá tích cực từ nghiên cứu này đó là hầu hết các em nữ sinh tham gia khảo sát cho biết các em chưa bao giờ có ý định bỏ học để kết hôn. Như vậy, diễn đàn là cơ hộicho các em gái được tiếp cận, giao lưu và học hỏi những người phụ nữ lãnh đạo trong các lĩnh vực khác nhau để các em được truyền cảm hứng, khơi gợi tiềm năng và nâng cao sự tự tin của mình để các em có thể tiếp tục được học tập và phát triển bản thân.

Bà Trần Vân Anh – Phó Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD)

Trong bài phát biểu truyền cảm hứng của mình, TS. Lê Mai Lan –Chủ tịch Hội đồng Đại học VinUni chia sẻ 2 câu chuyện “bức tường thuỷ tinh” và “con đường tự chọn của mình”. TS Lê Mai Lan khuyên các bạn nữ sinh hãy nên cảnh giác về những lời khen, lời khuyên của mọi người xung quanh như con gái phải thuỳ mị, nết na, đừng học nhiều khó lấy chồng, học khoa học tự nhiên khô khan, v.v. Người khen, người khuyên có thể xuất phát từ sự chân thành của họ nhưng có thể ngấm dần với các em gái từ nhỏ, mặc định mình nghĩ cần phải sống như lời khuyên, lời khen, trở thành bức tường thuỷ tinh vô hình khiến các bạn tự giới hạn những cơ hội của mình.Về câu chuyện “con đường tự chọn của mình”, chị cho lời khuyên: “Khi không còn những bức tường nào ngăn cản, chúng ta đi ra khám phá thế giới, nhưng đi về đâu, đi ra sao thì hãy xây nó bằng chính đôi tay và bước đi của mình. Hãy theo đuổi những công việc phù hợp với bản thân, theo đúng định hướng, sở thích và khả năng của mình. Khi đã quyết định theo đuổi con đường của mình thì hãy theo đuổi đến cùng, không ngừng cố gắng và thành công theo cách của mình!”. Chị cũng kết bằng thông điệp trong bài hát tự sáng tác của các bạn Đại học VinUni: “Tôi có cần hoàn hảo không: Không” vì mỗi người đều không như mọi người, có những sự khác biệt, vẻ đẹp riêng có của chính mình.

TS. Lê Mai Lan –Chủ tịch Hội đồng Đại học VinUni

Kể 1 câu chuyện truyền cảm hứng khác về hành trình của bản thân trở thành nhà Khoa học, nữ giáo sư trẻ nhất Việt Nam, GS.TS. Nguyễn Khánh Diệu Hồng chia sẻ về rất nhiều các rào cản khi “Nữ giới chiếm khoảng 28% lực lượng lao động khoa học kỹ thuật và đóng các vai trò thiết yếu trong sự phát triển. Tuy nhiên, khoa học kỹ thuật không được coi là vùng đất thân thiện với phụ nữ. Những định kiện giới ăn sâu bám rễ ngành khoa học kỹ thuật“. Chị chia sẻ câu chuyện thực tế khi phụ nữ dù có bằng cấp, trình độ chuyên môn cao đến đâu vẫn hay có xu hướng bị đẩy cho các công việc bàn giấy. Định kiến giới thậm chí tồn tại trong những điều nhỏ nhặt, cơ bản như ở một số nhà máy lọc dầu còn không có nhà vệ sinh nữ, trong trường hợp nhà khoa học nữ như chị đến nhà máy thực địa, khi có nhu cầu, đã phải dùng chung nhà vệ sinh nam. Dù chị được mời tới để phát hiện và sửa lỗi máy móc, kết luận của chị nhiều khi vẫn không được coi trọng vì là “con bé ở đâu đến sợ không biết gì”. Tuy vậy, khát khao theo đuổi khoa học, tri thức vẫn là động lực mạnh mẽ khiến những nhà khoa học nữ như chị Hồng vươn lên, đặt từng mục tiêu nhỏ, những viên gạch nhỏ để xếp thành các bậc thang tiến tới các thành tựu, Chị đưa ra giải pháp thúc đẩy bình đẳng giới trong STEM, khuyến khích nữ giới theo đuổi STEM bằng ba nhóm giải pháp:

(1) Chuẩn bị các kỹ năng nghiên cứu/khoa học cho nữ giới từ khi còn trẻ. Chú trọng hơn các đại học Nghiên cứu; (2) Thấu hiểu, ghi nhận, khuyến khích, lan tỏa, truyền thông, nâng cao vị thế của phụ nữ trong lĩnh vực STEM, xóa bỏ định kiến về giới; và (3) Tạo ra một môi trường làm việc phù hợp, xây dựng cộng đồng các nhà nữ khoa học.

 Sau hai bài phát biểu truyền cảm hứng, Diễn đàn diễn ra ba buổi toạ đàm với các chủ đề rất được các bạn nữ sinh quan tâm.

GS.TS. Nguyễn Khánh Diệu Hồng chia sẻ

Toạ đàm 1: “Vẻ đẹp ngàn like, vượt qua áp lực từ mạng xã hội” mang đến các câu chuyện của các diễn giả khách mời câu chuyện họ đã từng bị khen chê, thậm chí bị bắt nạt, bịa đặt, vu khống trên môi trường mạng, những ảnh hưởng tới đời sống cá nhân và cách họ đã dũng cảm vượt qua để có thể tự tin toả sáng, và lan toả những giá trị đẹp và tích cực cho bản thân và cộng đồng.

Hình ảnh các diễn giả của toạ đàm 1

Hoa hậu Đỗ Thị Hà tâm sự: “ Ngay sau đêm chung kết, Hà bị soi tất cả mọi thứ từ đời tư và cách ăn mặc, đặc biệt là xuất thân của Hà, những bình luận ác ý,, rồi cả những nhóm anti-fan, những bịa đặt, vu khống. Có những khoảng thời gian Hà cũng rất buồn và ảnh hưởng đến sự tj tin của bản thân. Hà chia sẻ “Vẻ đẹp “nghìn like” – đó là vẻ đẹp tạo ra từ các áp lực và cách mình vượt lên nó. Hà đã không lựa chọn né tránh mà học cách đọc từng bài viết để cảm nhận cả khen và chê, lọc khen và chê để biết mình cần hoàn thiện những gì và cũng vẫn còn rất nhiều người động viên, ủng hộ và là nỗ lực cho mình vươn lên. Sau tất cả, mình không thể lựa chọn mình sinh ra ở đâu, như thế nào nhưng mình có thể lựa chọn cách mình sống, vươn lên và toả sáng”.

Ở một góc độ khác là người làm nghệ thuật, Nghệ sỹ/hoạ sỹ Tử Mộc Trà cũng từng gặp rất nhiều lời chê bai, bình phẩm ác ý trên môi trường mạng, có hẳn 1 “group anti” khiến Trà cũng từng ảnh hưởng tâm lý đáng kể. Tuy nhiên sau đó, Trà nhận ra rằng vấn đề không hẳn nằm ở phía bản thân mình mà do mình khác biệt với các bạn.  Từ sự khác biệt này, Trà đã tìm ra lại chính là điểm mạnh của bản thân mình để đầu tư để vươn lên và đạt được các thành tựu trong cuộc sống và sự nghiệp. Trà nói “Trong nghệ thuật, mỗi người một gu, một cách hiểu. Trường hợp, người xem tranh xong ko hiểu họ có thể chê bai và bình phẩm ác ý. Nhưng ở một góc nhìn khác, những chi tiết khó hiểu đó chính là nét đặc trưng, để lại dấu ấn cho người xem, là sự khác biệt độc đáo của bản thân người nghệ sỹ. Chính vì thế, trong khen chê, mình chỉ tiếp thu các phản hồi tích cực, không quan tâm nhận xét trái chiều mà học tin vào chính mình, không cần đi theo tiêu chuẩn người khác”

 MC Xuân Quỳnh cũng chia sẻ về câu chuyện của chính mình khi là một cô gái Pleiku ra Hà Nội theo đuổi nghề MC và bị “ném đá” vì giọng nói không hợp “chuẩn Bắc”, gầy gò, cắt tóc tém không nữ tính, v.v. và những bình luận đó cũng từng khiến bản thân hoài nghi về chính bản thân mình. Nhưng rồi khi nhận thức bản thân, Xuân Quỳnh đã bản lĩnh vượt qua và coi việc trau dồi kiến thức, kỹ năng là nền tảng vững vàng để có được tự tin hơn trong cuộc sống”.

Toạ đàm “Vẻ đẹp nghìn like, vượt qua các áp lực trên môi trường mạng” tạo nên sự trao đổi tương tác sôi nổi với các bạn nữ sinh khi được truyền cảm hứng về vẻ đẹp độc đáo riêng có của mỗi cá nhân, và luôn đầu tư phát triển bản thân mình để vượt lên các lời khen chê, bình phẩm.

 Tọa đàm 2: “Phá bỏ rào cản – thoát khỏi những định kiến giới truyền thống” kể câu chuyện của các nữ diễn giả phải trải qua những định kiến để được sống thật với bản thân mình.

Hình ảnh các diễn giả tại toạ đàm số 2

Má Thị Di – cô gái dân tộc Mông đến từ Sapa – Nhân vật chính của bộ phim “Những đứa trẻ trong sương” chia sẻ câu chuyện bản thân và các em gái dân tộc khi phải đối mặt với tục bắt vợ đã bị biến tướng, khiến rất nhiều em bị bắt về làm vợ, phải bỏ học và làm vợ làm mẹ khi tuổi đời còn quá trẻ. Di kể về biến cố lần đầu bị “kéo đi” (bị bắt về làm vợ) một cách không mong muốn của bản thân mình, cuộc sống em hoàn toàn thay đổi. Di đã trốn về nhà nhưng sau tất cả các khó khăn bản thân trải qua để trốn được về nhà, Di vẫn không cảm thấy an toàn trong chính ngôi nhà của mình, do không được gia đình ủng hộ trốn về. Di chia sẻ “ Với người dân tộc Mông, nếu con gái không đi theo người đầu tiên kéo mình, thì cô gái ấy như thể bị mất đi một phần giá trị của một người phụ nữ. Định kiến giới không chỉ đến từ những người xa lạ, định kiến giới có thể đến từ chính những người thân quen, những người gần gũi, tưởng chừng như hiểu chúng ta nhất trong cuộc sống. Em thấy sợ, vì em chẳng có thể tin được ai, thậm chí cả những cô dì chú bác sống quanh em..Di buồn, Di sợ, nhưng bạn không mất hy vọng.  đặt niềm tin vào bản thân, em quyết tâm rằng sẽ tự dành lại tự do cho chính mình. Em đã vượt lên tất cả các định kiến giới truyền thống để đứng lên mạnh mẽ, trở thành niềm tự hào của thôn làng. Hiện tại, Di vẫn là một người vợ, một người mẹ, nhưng cuộc sống của em không phải do một tập tục truyền thống quyết định, mà là cho chính em đưa ra lựa chọn của bản thân mình.”

Lắng nghe câu chuyện của Má Thị Di, Ca sĩ Thái Thùy Linh chia sẻ về thực trạng những định kiến giới truyền thống, không chỉ ở các vùng sâu xa, dân tộc thiểu số mà hiển hiện như đương nhiên trong cuộc sống. Chị đưa ra định kiến điển hình là tư tưởng trọng nam khinh nữ. Ví dụ như bữa ăn trong gia đình hay đám cỗ, đám tiệc, người phụ nữ luôn là người phải tất bật chuẩn bị bữa cơm, còn đàn ông thì ngồi đọc báo chờ cơm được dọn lên.Chị Linh phân tích “Vấn đề không phải chỉ là đàn ông coi chuyện đó là đương nhiên mà cả phụ nữ cũng nghĩ như vậy, bởi tư tưởng trọng nam khinh nữ đã ăn quá sâu vào tâm thức chúng ta.và xuất hiện từ những điều nhỏ nhặt. Chính vì thế, chúng ta phải từng bước thay đổi những điều từ nhỏ nhặt ấy”. Chị Linh cũng đưa ra lời khuyên cho các nữ sinh trong diễn đàn khi đối mặt với các định kiến con gái phải “xinh, nữ tính”: “Khi biết được giá trị bản thân thì ko có ai xấu. Những điều tích cực mình đạt được chính là « vẻ đẹp » của mình: với ca sĩ sắc  đẹp chính là giọng hát, với người làm khoa học đó là thành tựu sáng chế, với người làm nông là sản phẩm cây trái, v.v.  Chính các bạn hãy xác định đâu là vẻ đẹp của bản thân mình, không cần trông chờ những lời tán dương của người khác . Chúng ta không thể lúc nào cũng xù lông, phản ứng dữ dội,ko nhất thiết phải gồng mình ăn miếng trả miếng mà đáp trả bằng thành quả cá nhân. Các em gái hãy tập trung tìm kiếm giá trị, thế mạnh để phát huy,  cải thiện và bù đắp điểm yếu để tự tin toả sáng”.

Á hậu Quốc tế, Nhà sáng lập Quỹ Inspired by SHE – Phạm Hồng Thuý Vân cũng chia sẻ thêm: Nền tảng gia đình là một điều rất quan trọng. Khi nghe câu chuyện của Di, Vân cảm thấy rất may mắn vì bạn có gia đình luôn yêu thương, ủng hộ bạn. Bên cạnh gia đình, việc tự động viên bản thân cũng là một điều vô cùng quan trọng giúp cho các bạn có thể thoát ra được khỏi những định kiến. Và chủ đề nữ quyền mà Inspired by SHE muốn lan toả đó là “bất cứ ai cũng có thể trở thành những gì mình muốn và có quyền tiếp cận mọi nguồn lực để thực hiện điều đó.

Á hậu Quốc tế, Nhà sáng lập Quỹ Inspired by SHE – Phạm Hồng Thuý Vân tham dự online trong toạ đàm

Em Ngô Thị Thanh Thảo – Trường THPT Vân Hội – chia sẻ câu chuyện của mình. Em rất đồng cảm với những khách mời, vì khi em cắt mái tóc ngắn này thì gia đình em, hàng xóm của em đều có định kiến với em vì “cắt tóc gì giống con trai thế này”. Nhưng em nghĩ mái tóc này không đánh giá con người của em, năng lực của em. Đôi khi em cũng chạnh lòng vì hay bị đánh giá về ngoại hình. Nhưng em nghĩ rằng, mặc dù ngoại hình cũng quan trọng nhưng cũng có những thứ khác quan trọng hơn. Nên em học cách chấp nhận bản thân mình, và muốn chia sẻ với mọi người câu chuyện của em để mọi người có thể tự tin tin, vì chúng ta chỉ sống một lần trên đời thôi.

Em Ngô Thị Thanh Thảo – Trường THPT Vân Hội – chia sẻ câu chuyện của mình

Tọa đàm 3: Dám khác biệt – Câu chuyện từ những người phụ nữ đi theo tiếng gọi đam mê chia sẻ câu chuyện của những nữ diễn giả đang làm những công việc được coi là lãnh địa của nam giới.

Hình ảnh các diễn giả trong toạ đàm 3

Chị Đỗ Thị Ngọc Châm – Cựu cầu thủ bóng đá nữ – Danh hiệu Quả bóng vàng Việt Nam 2008 chia sẻ hành trình theo đuổi bóng đá vốn được coi là môn thể thao vua dành cho nam giới. Chị Châm không được gia đình ủng hộ theo đuổi bóng đá mà muốn chị trở thành cô giáo – nghề truyền thông của nữ giới, nhưng rồi khi chị quyết tâm theo nghề, chị từng bị chấn thương nặng năm 18 tuổi và đối diện với nguy cơ phải nghỉ đá bóng, tuy nhiên, sau cùng chị đã quyết tâm không từ bỏ, chị tập phục hồi chức năng trong thời gian dài và đã trở lại được và quyết tâm theo nghề và đạt được các thành tựu.Chị cũng khuyên các bạn trẻ: “Để đạt được thành công, không ai không phải đánh đổi, không phải trải qua khó khăn, thất bại nhưng quan trọng là đứng lên sau mỗi lần vấp ngã. Thức thách, rào cản cũng có thể trở thành động lực, khiến yêu nghề hơn!”

Lê Mỹ Quỳnh – Chuyên gia bảo mật tại Singapore chia sẻ về con đường dẫn đến đam mê với nghề nghiệp hiện tại của mình: Ngay cả khi mình học an toàn thông tin, Quỳnh cũng cảm thấy mọi thứ rất mới, và vẫn chưa biết ngành này gồm có những gì hay mình sẽ làm gì. Nhưng khi đã lựa chọn, Quỳnh nói là sẽ phải làm cho thật tốt. Và dần dần, với những mốc thành công như tốt nghiệp thủ khoa, cơ hội việc làm ở Singapore được mở ra, Quỳnh ngày càng có thêm niềm vui và mong muốn được tìm hiểu sâu hơn về ngành an toàn thông tin, và cho tới hiện tại có thể gọi nó là đam mê. Với Quỳnh, đam mê không phải xuất hiện từ khi bắt đầu nhưng là được bồi đắp và trau dồi theo từng quá trình.

Lê Mỹ Quỳnh – Chuyên gia bảo mật tại Singapore tham dự online trong toạ đàm

Khi gặp phải những khó khăn trong cuộc sống, chị Diệu Hồng gợi ý cho các bạn hãy cho mình được phép buồn, được phép khóc, nhưng mình sẽ cố gắng giảm thiểu thời gian buồn bã đó. Để rồi sau đó có thể tiếp tục làm việc, tiếp tục theo đuổi đam mê. Chị Ngọc Châm cũng đồng ý kiến, và bổ sung thêm một ý là những lúc như vậy, đừng vội vàng quyết định bất cứ thứ gì, hãy cứ cho mình một khoảng thời gian thoải mái, có thể là 1 ngày, 2 ngày, 3 ngày… sau khi bình tĩnh lại thì quyết định của mình mới chính xác hơn.

Những thông điệp và lời khuyên chân thành của các diễn giả đã tiếp thêm động lực và cảm hứng cho các bạn nữ sinh theo đuổi các chân giá trị của bản thân, nỗ lực học tập, rèn luyện để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình, vượt qua mọi rào cản, định kiến.

Diễn đàn tiếp tục buổi chiều với các hoạt động trao đổi kiến thức với chủ đề: Tự tin tỏa sáng để thành công và hạnh phúc của Career Coach Khanh Trần – CEO VIJA Link và Tự chủ tài chính – Công cụ và kỹ năng để đạt được ổn định về tài chính của Vũ Thị Tú Anh – Giám Đốc phòng Tài Chính Doanh Nghiệp- khối Khách Hàng Doanh Nghiệp lớn và Định Chế Tài Chính; Ngân Hàng Standard Chartered Việt Nam. Các hoạt động hướng nghiệp  từ các bạn trong nhóm Young Change Maker của trường Đại học VinUni và và Workshop vẽ tranh của nhóm hội hoạ của trường VinUni.

Thông tin thêm:

Tải báo cáo đầy đủ tại:

https://powherful.saigonchildren.com/wp-content/uploads/2023/04/Khao-sat-PowHERful-VI.pdf

 Về Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD)

Viện MSD là một tổ chức phi lợi nhuận hoạt động hướng tới một Việt Nam bền vững công bằng và bình đẳng, nơi tất cả các cá nhân và gia đình có thể phát huy tối đa các tiềm năng của mình thông qua giáo dục chất lượng, thu nhập ổn định và cuộc sống mạnh khỏe. Chúng tôi nỗ lực cải thiện chất lượng cuộc sống bền vững của các nhóm cộng đồng dễ bị tổn thương thông qua huy động và liên kết sức mạnh, xây dựng hệ sinh thái đoàn kết hợp tác trong thực hành phát triển bền vững. MSD tập trung vào các mảng lĩnh vực: (1) Giáo dục cho phát triển; (2) Cải thiện thu nhập và chất lượng cuộc sống; (3) Sức khoẻ môi trường với cách tiếp cận xuyên suốt của phát triển bền vững, thúc đẩy đoàn kết – hợp tác, đảm bảo bình đẳng và sự tham gia, ứng dụng đổi mới sáng tạo.